Maandag 1 februari 2010
Dag 121: Naar Siem Reap

Terwijl ik vanochtend nog aan het ontbijten was, werd er voor de deur van het Tat Guesthouse door een minivan-chauffeur al volop getoeterd. Alhoewel hij een kwartier te vroeg was, moest ik al wel met hem mee. Alle familieleden zeiden me vriendelijk gedag, waarna het tijd was om dit 'home away from home' te verlaten. Met de minivan werd ik naar het busstation gebracht, waar ik om 8.45 uur de bus nam naar Siem Reap. Dit plaatsje ligt in het noordwestelijke deel van Cambodja, iets ten noordoosten van het grote Tonle Sap Lake. Aangezien er hier geen onderscheid wordt gemaakt tussen lokale bussen en toeristenbussen, was het een gemengde club passagiers. Wel werd er gedurende de zes uur durende rit een vrolijke onverstaanbare karaoke-dvd vertoond (op anderhalf uur uur na, waarin de in Khmer nagesynchroniseerde versie van Rambo te zien was). Tweemaal maakten we een stop bij een restaurant dat gerund werd door het busbedrijf. Naast de kraampjes met het gebruikelijke fruit, rijst en vlees, had je bij het ene restaurant ook nog de mogelijkheid om grote gefrituurde zwarte (of zwart gefrituurde?) spinnen te kopen en scheen bij het andere gekookte schildpad een delicatesse te zijn, welke op de kop, zonder vel aan de onderkant, in een pan lagen voor de verkoop. De rit zelf verliep verder zonder problemen, waarna we om 15 uur in Siem Reap aankwamen. De eigenaresse van het Tat Guesthouse heeft hier een broer wonen die ook een guesthouse runt. Op aanraden van haar (en de oude Engelse man die ik in de bus naar Savannakhet was tegengekomen) besloot ik om in dit Smiley Guesthouse te verblijven gedurende de komende paar dagen. Ze had zelfs geregeld dat ik een pickup zou krijgen, dus toen ik uit de bus stapte, stond er al een mannetje klaar met de naam 'Keffing' op een blaadje. Ach ja, spellen is niet ieders sterkste kant. Met weer een ander soort tuktuk (alhoewel het idee bij elke tuktuk hetzelfde is, is het vervoersmiddel op elke plek toch weer net ietsje anders) werd ik naar dit prachtig uitziende guesthouse gebracht, waar ik voor $4 een mooie kamer kon krijgen. Ook hier leek het personeel vrij vriendelijk (en merkte er weer een op dat ik op een Khmer leek). Met een plattegrondje heb ik vervolgens even door dit kleine stadje rondgelopen. Heel spectaculair was het niet, maar het was overduidelijk dat het op de toeristen gericht was. Overal om je heen bevonden zich namelijk wel massagesalons (ook veel waarbij visjes aan je voeten knabbelen), restaurantjes en kantoortjes om bus- of boattickets te kopen. Je had zelfs winkels met echt krokodillenleer. Daarnaast was er nog een markt met groente en vis, alhoewel de meeste kraampjes toeristenspulletjes verkochten. Bij een van deze kraampjes besloot ik tot de verkoop over te gaan en kocht ik het boek 'Ancient Angkor', een zeer informatieve gids over de vele tempels die Angkor rijk is. Want dat is natuurlijk de reden waarom elke toerist afreist naar Siem Reap. De komende drie dagen zal ook ik me eindelijk kunnen storten in een van 's werelds mooiste bezienswaardigheden. Bij een ander boekhandeltje vond ik tevens nog een exemplaar van het tweede deel van The Wheel of Time. Alhoewel ik het eerste deel nog niet uit heb, leek het me niet onverstandig om deze alvast mee te nemen, aangezien je ze niet overal tegenkomt. Met twee boeken (m'n tas zal vol komen te zitten) liep ik weer terug naar het guesthouse, waar ik ben gaan eten en me daarna in heb zitten lezen in Angkor, zowel de geschiedenis als wat er allemaal te zien valt. Het is namelijk zo groot en er is zoveel te zien en te doen, dat een planning maken nog best lastig is. Ik ga het morgen allemaal wel merken. Sterker nog: ik zal het morgen allemaal wel gaan beleven en ervaren. Een bijzondere dag gaat het in ieder geval zeker worden!

Dinsdag 2 februari 2010
Dag 122: Adembenemend Angkor

Vandaag was het dan eindelijk zover: Angkor! Alhoewel ik niet ontzettend vroeg opstond, zat ik toch redelijk op tijd aan m'n ontbijt. Bij het guesthouse huurde ik vervolgens een fiets, waarna ik rond 8 uur begon aan een fietstocht naar het noorden. Aan het eind van een lange weg van zo'n 8 kilometer begon namelijk het Angkor Historical Park, een gebied van vele hectare groot. Angkor was enkele eeuwen terug een van de machtigste en grootste steden ter wereld, waarbij het Khmer-rijk een groot deel van het huidige Zuidoost-Azië overheerste. Alhoewel deze beschaving nu niet meer bestaat, zijn hier nog wel enorm veel overblijfselen van te vinden. Deze zijn nu terug te vinden in de gigantische hoeveelheid tempels welke de tand des tijds hebben weten te doorstaan. De huizen, paleizen en andere gebouwen van de steden, welke door diverse koningen gebouwd zijn, waren vaak van hout, waardoor ze er nu niet meer zijn. Alhoewel de meeste mensen Angkor alleen maar kennen vanwege het 'achtste wereldwonder', Angkor Wat, is er zoveel meer dan dat. In drie dagen tijd zou ik erachter komen wat dat dan precies is. Bij de ticketoffice, halverwege de lange weg, kocht ik een persoonlijk ticket (met een digitaal gemaakte foto) voor $40. Een pas voor één dag voor $20 was ook mogelijk, maar dit zou veel te kort zijn. Een week voor $60 leek me aan de andere kant weer wat te veel van het goede. Alhoewel vele mensen de tempels verkennen met een tuktuk en er ook hordes toeristen worden aan- en afgevoerd met grote touringcars, leek de fiets me een beter vervoermiddel. Achteraf gezien was ik ook zeer blij met deze keus, aangezien je enorm veel vrijheid hebt en kunt stoppen wanneer je maar wilt. Daarnaast is het vele malen goedkoper. Nadeel is wel dat je aardig wat te fietsen hebt, aangezien Angkor reusachtig is. Van west naar oost is het toch al meer dan 10 kilometer en van noord naar zuid zo'n 5. Centraal in het zuiden ligt Angkor Wat, waar je direct tegenaan rijdt als je de hoofdweg afrijdt. Ten noorden daarvan ligt het immens grote Angkor Thom. Het westelijke gedeelte bestaat voornamelijk uit een meer (West Baray) en een handjevol oninteressante tempels. De oostelijke loop die je kunt maken (een kleine 20 kilometer rond de droge East Baray) is echter vele malen interessanter. Aangezien Angkor Wat en Angkor Thom tot de hoogtepunten behoren, besloot ik deze te bewaren voor morgen en eerst de oostelijke loop te maken. Vlak voor de brede gracht rondom Angkor Wat (welke vanwege hoge bomen en een ingang aan de westkant niet zichtbaar was) sloeg ik rechtsaf. Elke tempel hier uitgebreid beschrijven zal ik niet doen, aangezien dat nogal overdreven zou zijn. Prasat Kravan was een mooie start, waarna het verrassend was dat ik de enige bezoeker bij de kleine Bat Chum was (terwijl er hier duizenden toeristen zitten). Bij Srah Srang maakte ik kennis met de vrouwen en kinderen die je van alles proberen aan te smeren. Bij veel tempels zitten ze al klaar, te wachten op toeristen. Constant blijven de vrouwen naar je roepen ('Sir, you want cold drink? You want food?') en komen de kleine kindjes met hun smekende gezichtjes om je heen staan om hun ansichtkaarten of souvenirs te verkopen ('You wanna buy postcards? Only one dollar! Look, one, two, ..., ten! And only one dollar!') Ook probeerden velen je een boek over Angkor te verkopen. En als je die al hebt? Dan hebben ze wel een andere, desnoods over Pol Pot. Ook wisten velen me te vertellen dat Amsterdam de hoofdstad van Nederland was, nadat ze me gevraagd hadden waar ik woonde. De restaurantjes vroegen daarnaast ook een hoop geld voor de meest simpele maaltijden (minstens $3 voor fried rice), maar ja, op een gegeven moment ga je toch overstag omdat je honger hebt. Daarnaast was het kopen van water erg noodzakelijk, omdat het ontzettend warm en vies benauwd was. Ik was blij dat er zo nu en dan nog wat bewolking was, zodat ik niet constant in de volle zon hoefde te lopen. Daarnaast bracht de boomrijke omgeving tussen de tempels (er zat soms immers zo'n 2 kilometer tussen) nog wat schaduw. Ik bezocht Banteay Kdei, welke net als vele andere tempels een oostelijke toegangsweg had met zevenkoppige nagabeelden, diverse gebouwen, hallen en torens. Soms waren de constructies nog redelijk intact, soms lagen er slechts enkele brokstukken op de grond. Stenen lagen in ieder geval overal op de grond. Hier en daar ontbrak het dak en zo nu en dan werden poorten ondersteund door houten balken om instorting te voorkomen. Daarom mocht je soms ook niet overal lopen. Versieringen waren er vaak in de vorm van uitgehakte beelden van onder andere Shiva en op pediments en lintels waren vaak scenes uit mythes (vaak uit de Ramayana) te bewonderen. Alle tempels waren redelijk open en er groeide vaak alleen wat gras omheen. Bij Ta Prohm, het hoogtepunt van de dag, was dat niet het geval. Deze grote tempel was namelijk overwoekerd door de jungle. De tempel was behoorlijk groot en was een grote ruine waar vele bomen tussen en op de resterende stenen groeiden. Het was een indrukwekkend gezicht om alle wortels overal om- en doorheen te zien lopen. Voor de liefhebber: de films Two Brothers en Tomb Raider zijn hier zelfs gedeeltelijk opgenomen, vandaar de aanwezigheid van de zogenaamde Tomb Raider Tree. Nadat ik het kleine Kutisvara had bezocht, bekeek ik de twee grote piramidevormige tempels Pre Rup en East Mebon, waar het een behoorlijk steile klim over hoge trappen was om de top te bereiken. Bij laatstgenoemde stonden er voor de verandering eens olifantbeelden in de hoeken, in plaats van de gebruikelijke leeuwen en naga's. Enkele kilometers verderop bezocht ik Ta Som, waarna ik een bezoekje bracht aan Neak Pean, een kleine tempel welke op een eilandje staat. De tempel in gaan kon niet, wel kon je om en door de omliggende (soms droge) ponden lopen. Na het miniscule Krol Ko was het tijd om terug te keren, aangezien het al laat in de middag was en ik nog een behoorlijk stuk terug te fietsen. De laatste grote tempel in de oostelijke loop zou ik morgen wel doen. Wel fietste ik er langs, waarna ik Angkor Thom betrad. Alhoewel ik deze eigenlijk nog niet wilde zien, was dit vele malen sneller dan helemaal terugfietsen. Ik ving dus al wat glimpsen op van hoe groot deze oude stad was en wat voor moois ik morgen te zien zou krijgen. Bij het zuidelijke gedeelte maakte ik nog wel even een stop om enkele apen met schattige jonkies te fotograferen, aangezien ik niet wist of die er morgen zouden zijn. Het leek erop alsof ze hier echt leefden, waar enkele verkoopvrouwtjes met bananen mooi gebruik van maakten. M'n dag in Angkor was echter nog niet om, want bij Phnom Bakheng stapte ik van m'n fiets af, om samen met vele andere toeristen (die hier door massa's touringcars werden afgezet) deze heuvel te beklimmen. In een kwartier was ik boven, waar je een mooi uitzicht had op de omgeving. Het tempeltje zelf stond echter geheel in de steigers. Waarom iedereen hier zich dan wel op dit moment bevindt? Vanwege de zonsondergang en het uitzicht op de tempel der tempels: Angkor Wat. Daar was 'ie dan eindelijk, maar helaas bevond deze zich 1,5 kilometer verderop en zag hij er van deze afstand maar erg klein uit. Maar in ieder geval had ik al een glimps opgevangen van 's werelds grootste religieuze bouwwerk. Mijn eerste gedachte? 'Nee! Waarom staat 'ie in de steigers???' Aan de voorkant was namelijk een gedeelte in groene doeken verpakt, maar desondanks zag de tempel er in dit licht mooi uit. Samen met zo'n duizend man, die zich allemaal op deze kleine berg hadden verzameld, bekeek ik hoe de zon achter de wolken verdween. Met de enorme meute gingen we daarna voorzichtig de immens steile en hoge trappen van de tempel af (een domino-effect wil je hier niet hebben), waarna ik na een tijdje weer beneden was. Terwijl het snel donker werd, fietste ik moe terug naar Siem Reap. Het was een gave dag en ik keek nu al ontzettend uit naar morgen. Bij het guesthouse heb ik vervolgens gegeten, waarna ik zeer op tijd naar bed ben gegaan, omdat ik morgenvroeg iets heel bijzonders wil meemaken!

Woensdag 3 februari 2010
Dag 123: De vele gezichten van Angkor

Het was 4.15 uur toen m'n wekker ging. Met een slaperige kop stapte ik onder de douche, waarna ik met een nog steeds slaperige kop m'n fiets opstapte en naar Angkor Wat fietste. Toen ik hier even na vijven aankwam, merkte ik dat ik niet de enige persoon was die hier de zonsopkomst wilde meemaken. De meute van zonsondergang van gisteravond was hier weer aanwezig, maar gelukkig was Angkor Wat vele malen groter, waardoor het niet zo erg leek. Door het donker liep ik via een lange toegangsbrug over de grote gracht naar de muur. Nadat ik hier doorheen was, was het nog enkele honderden meters lopen naar Angkor Wat. Het hele gebied was namelijk erg groot. Voordat ik de tempel bereikte, sloeg ik af, waar zich een meertje bevond. Langs het water ben ik op de grond gaan zitten. Een plastic stoel kreeg je namelijk alleen maar als je voor een dollar een kop koffie of thee kocht. Al snel vulde zich de ruimte om me heen. Langzaamaan werd steeds duidelijker zichtbaar wat er voor ons stond. Terwijl het lichter werd, werden de contouren van de moeder der tempels steeds beter zichtbaar. Achter Angkor Wat kleurde de lucht zich roze, waar zich de vijf (voor het oog zwarte) torens in priemden. In het water voor ons werd dit tafereel nog eens prachtig weerspiegeld. Het was een magisch schouwspel. Na een tijdje werd het nog lichter, waarna ik bij een tentje een ontbijt nam. Iets later rees de oranje zon boven Angkor Wat op, wat opnieuw voor mooie plaatjes wist te zorgen. Hierna besloot ik de tempel te bezichtigen. Langs de vier buitenmuren bevonden zich acht reliefs van elk zo'n 100 meter lang en enkele meters hoog. Allen waren ze nog in redelijke staat. Elk lieten ze een of meerdere scenes zien uit mythes. De belangrijkste was de Churning of the Sea of Milk, waar op het eerste gezicht een enorme touwtrekwedstrijd bezig was, maar dit zeker niet het geval was. Het verhaal ga ik hier in ieder geval niet vertellen, wel kan ik zeggen dat juist dit relief helaas slechts gedeeltelijk toegankelijk was vanwege restauratiewerkzaamheden. Na de reliefs bekeek ik de binnenkant van de grote en ruime tempel, maar om eerlijk te zijn wist dit gedeelte niet zoveel indruk meer op me te maken. Enorm veel versieringen waren er namelijk niet. Wel stonden hier en daar boeddhabeelden, waren er open binnenplaatsen en waren enkele pilaren voorzien van onleesbare teksten. De binnenplaats rond de grote centrale toren was ook behoorlijk groot en van hier kon je tevens de laatste verdieping bereiken, vanwaar je een goed uitzicht had op de andere torens en de omgeving. Hierna liep ik weer terug naar m'n fiets, wat nog wel even duurde vanwege de omvang. Het was in ieder geval bijzonder om het indrukwekkende Angkor Wat gezien te hebben. Net zo indrukwekkend, alhoewel stukken kleiner, was Bayon, welke midden in Angkor Thom stond, iets ten noorden van Angkor Wat, waar ik heen ging nadat ik de eenvoudige Baksei Chamkrong had bekeken. Angkor Thom was zelf een grote stad met vele tempels, waarvan Bayon de grootste en meest bijzondere was. Bij de vier poorten van Angkor Thom waren ze al zichtbaar, maar vooral Bayon staat er bekend om: de vierzijdige stenen torens met een groot glimlachend gezicht aan elke zijde. Het gevoel dat je op elk moment werd aangekeken heb je er echter niet, omdat de meer dan 200 hoofden hun ogen gesloten hebben. Rondom de tempel waren weer allerlei reliefs te bekijken, waarna je door de vrij smalle gangetjes aan de binnenkant kon lopen en naar de bovenste verdieping kon gaan. Hier kon je dan oog in oog (nou ja...) met de hoofden staan. Het was in ieder geval speciaal, waarna ik besloot de tempels aan de westzijde van Angkor Thom te bezoeken. Zo bezocht ik Bapuon met zijn grote liggende boeddha als westelijke tempelmuur, maar ook de Phimeanakas en het Royal Palace. Vervolgens liep ik over het Elephant's Terrace met vele olifanten in de muur en door de smalle gangen van Leper King Terrace. Na de boeddha van Tep Pranam en de schoorsteenvormige Preah Palilay verliet ik Angkor Thom aan de noordzijde om het grote Preah Khan te bezoeken. Ook dit was een reusachtige en indrukwekkende tempel, alhoewel vele gedeeltes in puin lagen. Je moest overigens wel oppassen om je hoofd niet te stoten, aangezien sommige doorgangen wel erg laag waren. Terug in Angkor Thom bezocht ik in het oostelijke deel de kleine tempeltjes van Preah Pithu en fietste ik langs de Khleangs en de Prasats Suor Prat naar de oostelijke Victory Gate. Hier buiten bezocht ik de twee tegenover elkaar liggende Thommanon en Chao Say Tevoda, waarna ik de piramide van Ta Keo beklom. Na een lang en hobbelig zandpad door het bos kwam ik uit bij het door wild overgroeide Ta Nei, waar ik opnieuw de enige toerist was. Op de terugweg bracht ik een bezoekje aan de kleine Hospital Chapel, wat interessanter werd aangezien ik hier een rood/groen/zwarte slang tegenkwam. Op een veilige afstand keek ik toe hoe deze over de grond kronkelde, alvorens te verdwijnen tussen de stenen van de kapel. De dag was alweer om, waardoor ik terugfietste naar m'n beginpunt van vandaag. Onderweg heb ik nog wel even snel de niet heel interessante Spean Thma, Prasat Bei, Thma Bay Kaek en Ta Phrohm Kel bekeken. Twaalf uur na zonsopkomst was ik weer terug op de plek waar ik deze meemaakte, ditmaal om het begin van de zonsondergang mee te maken. Voor enige tijd werd Angkor Wat mooi oranje gekleurd, alvorens z'n eigen kleur weer aan te nemen. Terwijl de zon verder weg zakte, reed ik terug naar m'n guesthouse. M'n dag was wel lang genoeg geweest, maar ik had wel alles gezien wat ik wilde. Alhoewel ik opnieuw erg moe was, heb ik me ook vandaag uitermate vermaakt. Minder blij was ik echter met een wond die ik had opgelopen op m'n rechtervoet. Vanochtend had ik hier al enigszins last van, maar de wond was behoorlijk gegroeid en de pleister die ik er op had gegroeid, zat er nu in vast. Ik vreesde voor morgen. Eerst ben ik in ieder geval lekker gaan eten, waarna ik m'n bed opzocht om lekker uit te rusten.

Donderdag 4 februari 2010
Dag 124: Losse eindjes

Vanochtend stond ik enkele uurtjes later op dan gisteren, waarna ik merkte dat ik niet echt goed kon lopen vanwege de wond op m'n voet. Fijn was dit zeker niet, maar gelukkig raakte de achterkant van m'n sandaal de wond net niet, waardoor ik enigszins mank nog wel naar het restaurant kon lopen om te ontbijten. Aangezien mijn Angkor-ticket alleen vandaag nog geldig was en er nog enkele tempels waren die ik nog niet gezien had (maar wel graag wilde zien), wilde ik toch op stap vandaag. Ik merkte dat ik op zich redelijk pijnloos kon lopen, dus waagde ik het er op. Omdat de tempels iets verder weg lagen, was fietsen uitgesloten, dus had ik een tuktuk nodig. Een chauffeur was gelukkig niet moeilijk te vinden. Ik wist niet zeker hoe goed ik vandaag zou kunnen lopen, dus wilde ik eerst naar de mooiste, welke tevens degene was die het verste weg lag. In een uur tijd werd ik naar Banteay Srei gebracht, een tempel zo'n 37 km ten noorden van Siem Reap. Onderweg maakten we nog wel even een stop om te tanken. De manier waarop dat hier in Cambodja gebeurt is erg uniek. Langs de weg staan namelijk enorm veel kraampjes met oude frisdankflessen, welke nu gevuld zijn met motorbrandstof. Tanken gebeurt simpelweg door een fles in de motor leeg te gieten. Banteay Srei wordt als een parel beschouwt als het neerkomt op de staat van de versieringen aan de buitenkant. Alhoewel de tempel aan de kleine kant was, logen de verhalen er niet om. Alle afbeeldingen waren inderdaad vele malen duidelijker zichtbaar dan bij alles wat ik eerder gezien heb. Een tempel hier in de buurt (Kbal Spean, langs een rivier en met een watervalletje) sloeg ik over, aangezien je daar ook nog een behoorlijk stuk over een bergpad moest lopen en ik dat m'n voet niet wilde aandoen. We reden terug, waarna we vlak ten oosten van East Mebon in Angkor een weg namen naar Banteay Samre, een tempel welke omgeven was door een hoge muur. 'Banteay' betekent namelijk ook niet voor niets 'fort'. Na een absurd dure lunch reden we naar de Roluos Group, een groep van drie tempels ten oosten van Siem Reap. Voordat Angkor als hoofdstad beschouwd werd (sterker nog: voordat het gebouwd werd), was Roluos de plek voor de koning. De eerste twee tempels (Lolei en Preah Ko) waren vrij klein en bestonden slechts uit enkele torens. Bakong was echter een grote en indrukwekkende piramide, met olifantjes op de hoeken en een hoge toren op de top. De beklimming was vermoeiend, maar toch te doen. Met deze laatste tempels sloot ik mijn avontuur in Angkor af. In drie dagen tijd heb ik een enorme hoeveelheid tempels gezien, maar oh, wat was dat een ongelofelijke ervaring! De drie dagen waren zeker lang en zwaar, maar die tijd was echt nodig om de pracht van Angkor te bewonderen. Met slechts één dag zou je jezelf echt veel te kort doen. Daarnaast was ik ook blij met de volgorde van de plekken die ik bezocht heb. Een mooie opwarmer op de eerste dag, de climax op de tweede dag, om op de laatste dag de losse eindjes aan elkaar te knopen. Ik kan zeker zeggen dat deze dagen tot de absolute hoogtepunten van mijn hele reis behoren (alhoewel dat er eigenlijk al zoveel zijn)! Maar om eerlijk te zijn heb ik het nu ook wel een beetje gehad met alle tempels. Hoe mooi ze ook zijn, op een gegeven moment zie je er teveel. Gelukkig had ik het beste tot het laatste bewaard en kom ik later deze reis geen (Khmer-)tempels meer tegen. De mooie Koh Ker en Prasat Preah Vihear sla ik daarom dan ook over (maar ook omdat ze lastiger te bereiken zijn). Laat in de middag was ik terug bij het guesthouse, waar ik lekker uit kon rusten. Hier begon ik ook aan de zware taak om mijn 500 foto's van Angkor uit te zoeken, aangezien dit er veel te veel zijn. Nadat ik er 20 wist te verwijderen in de eerste ronde, ben ik bij een supermarkt eten gaan kopen voor morgen. Het verbaasde me om er hier in Cambodja uberhaupt een tegen te komen, maar aangezien Siem Reap zo ontzettend toeristisch is, was het eigenlijk niet heel vreemd. Waarom voor morgen? Omdat me dan een non-stop boottocht van ongeveer zeven uur staat te wachten. Na m'n diner ben ik daarom dan ook op tijd gaan slapen, want ik moet er daarvoor al vroeg uit.